ΣΥΝΕΞΑΡΤΗΣΗ: ΜΑΘΑΙΝΩ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ

 Η συνεξάρτηση ή αλλιώς εξάρτηση στη σχέση δεν είναι μια αρρώστεια, είναι κάτι που μπορεί πολλοί να το έχουμε ή να το βλέπουμε γύρω μας και να το ονομάζουμε Αυτοθυσία (η μάνα για το παιδί)  ή Καλοσύνη ή Απόλυτο δόσιμο στη σχέση ή πολλά ακόμη "όμορφα" πραγματάκια που μας καθηλώνουν σε αυτή την κατάσταση..

Παρόλα αυτά, μπορεί να υπάρχει ως χαρακτηριστικό σε διάφορες ψυχικές διαταραχές όπως σε διαταραχές άγχους, μετατραυματικό στρες, εξαρτητική διαταραχή προσωπικότητας και άλλα. Συνώθως οι ρόλοι που παίρνει το άτομο με συνεξάρτηση είναι οι εξής: 

• Σωτήρας: σώσει το άτομο με το οποίο έχει συνεξάρτηση μαζί του ή βρίσκει δικαιολογίες για να μην το εκθέσει
• Φροντιστής: φροντίζει το άτομο που έχει συνεξάρτηση μαζί του (το άτομο αυτό συνήθως-αν και πλέον όχι πάντα- έχει μια εξάρτηση (αλκοόλ, τζόγος κτλ) ή μια σωματική ή ψυχική διαταραχή* )
• Φροντιστής του νοικοκυριού: φροντίζει για όλες τις υποχρεώσεις μέσα στο σπίτι και τους λογαριασμούς του σπιτιού.
• Ήρωας: γίνεται ο σούπερ άνθρωπος που σώζει την "εικόνα" της οικογένειας.
• Κατηγορητής: κατηγορεί και ενοχοποιεί το άτομο και τον βάζει σε ρόλο αποδιοπομπαίου τράγου. 
• Αποτραβιέται από την οικογένεια και φέρεται σαν να μην τον ενδιαφέρει τίποτε. 

*Πρέπει να αναφέρουμε ότι αρχικά η Συνεξάρτηση ξεκίνησε ως χαρακτηριστικό οικογενειών που στον κύκλο τους είχαν ένα άτομο με εθισμό ή σωματική/ψυχική διαταραχή. Γι αυτό και οι παραπάνω ρόλοι εφαρμόζουν τέλεια σε τέτοιες περιπτώσεις. Στην σημερινή όμως εποχή η Συνεξάρτηση υπάρχει και έξω από αυτή τη συνθήκη και βεβαίως, υπάρχει μια μικρή παραλλαγή στους ρόλους αυτούς αλλά με ίδια ουσία. 

Ερωτήσεις που ρωτάμε συχνά για να φανεί εάν υπάρχει Συνεξάρτηση είναι: 

Σκέφτεσαι περισσότερο τη συμπεριφορά και τα προβλήματα του άλλου από τα δικά σου;

Αγχώνεσαι συνεχώς για την συμπεριφορά του άλλου ατόμου;

Νιώθεις ότι εαν σταματήσεις να ασχολείσαι με το άλλο άτομο, θα καταρρεύσει;

Κατηγορείς τον εαυτό σου για τα προβλήματά του άλλου ατόμου;

Να πούμε εδώ ότι τα παραπάνω μπορεί να μην σημαίνουν απαραίτητα ότι έχετε Συνεξάρτηση αλλά και πάλι είναι σημαντικό να έχετε επίγνωση του τρόπου που σχετίζεστε με τον άλλο.

• Χαρακτηριστικά συνεξαρτημένου ατόμου: 

* Υπερβολική αίσθηση ευθύνης για τα προβλήματα των άλλων

* Μια τάση να "αγαπούν" άτομα που λυπούνται και μπορούν να σώσουν

* Πληγώνονται όταν οι άλλοι δν αναγνωρίζουν τις προσπάθειές τους

* Έχουν υπερβολική ανάγκη για αναγνώριση και αποδοχή

* Έχουν έντονη την επιθυμία να ελέγχουν τους άλλους

* Νιώθουν ενοχές όταν βάζουν πρώτα τον εαυτό τους

* Έχουν υπερβολικό φόβο ότι θα τους εγκαταλείψουν

* Έλλειωη εμπιστοσύνης στον εαυτό ή/και στους άλλους

* Χρόνιο θυμό

* Φτωχή ικανότητα επικοινωνίας

* Δυσκολία να πάρουν αποφάσεις

* Μια τάση να κάνουν πάντα παραπάνω από αυτά που τους "αναλογούν" συνεχώς

* Σιωπούν για να αποφύγουν ένα τσακωμό

* Η αυτοπεποίθησή τους ανεβαίνει όταν βοηθούν ένα άτομο

Η συνεξάρτηση είναι ένα χαρακτηρηστικό που εμφανίζεται στις στενές μας σχέσεις, με πρόσωπα κοντινά και αγαπημένα όπως είναι ο σύντροφός μας, οι γονείς, οι στενοί μας φίλοι. Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι τα παραπάνω δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι το άτομο είναι συνεξαρτώμενο αλλά και πάλι είναι καλές πληροφορίες για να δούμε εάν σχετιζόμαστε με υγιείς όρους ή κάτι πρέπει να αλλάξουμε..

Το άτομο που είναι συνεξαρτώμενο μπορεί να βοηθηθεί με 3 τρόπους κυριώς: αυτοβοήθεια, ομαδική θεραπεία και ατομική θεραπεία. Η ομαδική θεραπεία ειναι η περισσότερο βοηθητική προσέγγιση σε αυτή τη περίπτωση γιατί το "πρόβλημα" του συνεξαρτημένου είναι η σχέση του και η ομαδική θεραπεία στηρίζεται στο σχετίζεσθαι για να λειτουργήσει. Ο τρόπος που μας βλέπουν οι άλλοι και το τί κάνουμε για να "αρέσουμε" θα φανούν στην ομάδα και θα βοηθήσουν το άτομο. Φυσικά, ο δρόμος είναι τραχύς και είναι σημαντικό να αναφέρουμε κάποια από τα συχνότερα "εμπόδια" που εμφανίζονται στη θεραπεία με ένα συνεξαρτώμενο: 

1. Χάνουν συνεδρίες

2. Δεν ξέρουν τι να κάνουν για να βελτιωθούν

3. Φοβούνται πολύ την κριτική

4. Παλεύουν με την χαμηλή τους αυτοεκτίμηση

5. Κατηγορούν τους άλλους για τα προβλήματά τους

6. Έχουν δυσκολία να εμπιστευτούν τους άλλους. 

Γνωρίζοντας κάποια από τα βασικότερα εμπόδια, το άτομο που θα αποφασίσει να αναζητήσει βοήθεια θα πάει προετοιμασμένο και έτσι υπάρχουν λιγότερες πιθανότητες να εγκαταλείψει την προσπάθεια. Όσον αφορά την αυτοβοήθεια είναι σημαντικό το άτομο να επικεντρωθεί στα 3 παρακάτω και να ταεπαναλαμβάνει συχνά στο μυαλό του: 

1. Δεν προκάλεσα το πρόβλημα

2. Δεν μπορώ να ελέγξω τον άλλο

3. Δεν μπορώ να λύσω το πρόβλημα του άλλου.

Το θέμα Συνεξάρτηση είναι τεράστιο και πλέον δεν αφορά μόνο περιπτώσεις όπου υπάρχει κάποιος εθισμός στην οικογένεια. Είναι ένα θέμα που αφορά πολλούς από εμάς και πολύ συχνά μπερδεύεται με την απόλυτη αγάπη και αυτοθυσία. Η συνεξάρτηση σημαίνει ότι δεν υπάρχουν υγιή όρια μεταξύ μας και ότι οι πράξεις και τα συναισθήματά μας αλληλοκαθορίζονται. ΟΧΙ. Δεν ευθύνομαι για ότι νιώθεις, δεν ευθύνεσαι για ότι νιώθω. Οι σκέψεις του μυαλού μας είναι που δημιουργούν τα συναισθήματά μας. Η πηγή των συναισθημάτων βρίσκεται μέσα μας, στο μυαλό μας, όχι έξω από εμάς. Η αυτογνωσία, όπως πολλές φορές έχουμε πει θέλει κόπο, υπομονή και επιμονή.Αχ!πόσο εύκολο είναι να φταίνε οι άλλοι για εμάς...αλλά δεν είναι έτσι ποτέ. Βγάλτε λοιπόν τα γυαλιά και κοιταχτείτε στον καθρέφτη με ειλικρίνεια και θάρρος. Καλή αρχή!